Στους Αγίους Πάντες

ὑπό τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Κασσιανοῦ

Σήμερα ὁλοκληρώνεται τό ἔργο τῆς σωτηρίας, κατά τόν λειτουργικό τρόπο. Με­τά τήν Σταύρωση, τήν Ἀνάσταση καί τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁδη­γούμαστε ἐν τέλει στήν ἁγιότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος βρίσκει ξανά τήν παραδείσια κατάσταση πού ἔχασε μετά τήν πτώση του ἤ ἀλλιῶς δέχεται ξανά τήν κατάσταση ποῦ προοριζόταν γιά τούς προπάτορές μας ­ τόν οὐράνιο Παράδεισο.

«Ὦ, Δέσποτα τῶν ἁπάντων ἀκατάληπτε, ποιητά οὐρανοῦ καί γῆς, διά Σταυροῦ παθών, ἐμοί ἀπάθειαν ἐπήγασας· ταφήν δέ καταδεξάμενος, καί ἀναστάς ἐν δόξῃ, συνανέστησας τόν Ἀδάμ, χειρί παντοδυνάμῳ. Δόξα τῇ σῇ τριημέρῳ ἐγέρσει, δι᾽ ἧς δεδώρησαι ἡμῖν, τήν αἰώνιον ζωήν, καί ἱλασμόν ἁμαρτιῶν, ὡς μόνος εὔσπλαγχνος» (ἀπόστιχο τοῦ Ἐσπερινοῦ τῆς Κυριακῆς τῶν Ἁγίων Πάντων).

Ὁ κινητός λειτουργικός κύκλος τοῦ Τριωδίου καί τοῦ Πεντηκοσταρίου, ποῦ κινεῖ­ται γύρω ἀπό τό Πάσχα, κλείνει λοιπόν. Λέω κινητός, διότι κάθε χρόνο οἱ ἡμερο­μηνίες μετακινοῦνται, ἀνάλογα μέ τήν ἡμερομηνία τοῦ Πάσχα, ἡ ὁποία ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἐαρινή ἰσημερία.

Ἄς δοῦμε τώρα ποιοί εἶναι ὅλοι αὐτοί οἱ ἅγιοι πού ἑορτάζουμε σήμερα. Εἶναι ὅλοι ἐκείνοι πού ἔφθασαν στήν ἁγιότητα σ᾽ αὐτή τή γῆ. «Οὗτοι εἰσίν οἱ ἐρχόμενοι ἐκ τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης, καί ἔπλυναν τάς στολάς αὐτῶν καί ἐλεύκαναν αὐτάς ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἀρνίου» (Ἀποκ. ζ΄ 14). Ἡ Ἀποκάλυψη μιλάει γιά τήν θλίψη, διότι χωρίς νά περάσουμε ἀπό τήν θλίψη, καμμία ἁγιότητα δέν εἶναι δυνατή. Ἡ ἁγιότητα προ­κύ­πτει χάρη στό αἵμα τοῦ Ἀμνοῦ τοῦ Θεοῦ καί ὄχι χάρη στίς δικές μας προσπά­θειες. Ὁ ἄνθρωπος ἰδρῶνει, ἀλλά ὁ Θεός κάνει τή δουλειά, ὅπως λένε οἱ Πα­τέρες. Αὐτή ἡ συνεργεία εἶναι ἀπαραίτητη· μόνοι μας δέν μποροῦμε νά κάνουμε τίποτα καί χωρίς τήν δική μας συγκατάθεση, ὁ Θεός δέν μπορεῖ νά μᾶς σώσει.

Ποιοί εἶναι ὅλοι αὐτοί οἱ Ἅγιοι τῶν ὁποίων τήν μνήμη ἑορτάζουμε τούτη τήν Κυριακή; Δέν εἶναι ὅλοι ὅμοιοι, ἀλλά ὁ καθένας ἔφθασε σέ διαφο­ρετικά ὕψη ἁγιό­τητος, μέ διαφορετικό τρόπο. Ὑπάρχουν μάρτυρες, ἀπόστολοι, ἱεράρχες, παρ­θένοι, προφῆτες, μοναχοί κλπ. Ὑπάρχουν, ἐπίσης καί διαφορετικές βαθμίδες ἁγιό­τητος, ἀνάλογα μέ τήν προσπά­θεια πού ἔκανε ὁ καθένας. Ἡ κορυφαία βαθμίδα ἀνήκει στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τήν Παρθένο Μαρία, ἡ Ὁποία ἔφθασε στό ὑψη­λό­τερο σημεῖο ἁγιότητος ποῦ μπορεί νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος· ὄχι ἐπειδή ἔτεκε τόν Χριστό, ἀλλά κυρίως χάρη στήν ἁγιότητά Της καί σέ ὅλες τίς ἄλλες ἀξεπέραστες ἀρετές Της.

«Ὡραιωθέντες καλλοναῖς, τῆς πρώτης καλλοποιΐας, καί φανέντες ἁπλανεῖς ὡς φωστῆρες, οὐρανώσατε Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησίαν Ἅγιοι, ἄλλοθεν ἄλλος ταύτην, ποικίλως κατακοσμήσαντες» (Ὄρθρος, ᾨδή γ΄).

Αὐτοί οἱ Ἅγιοι εἶναι οἱ «ἐκατόν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες» γιά τούς ὁποίους μιλάει ἡ Ἀποκάλυψη στό κεφάλαιο ιδ΄. Αὐτός ὁ ἀριθμός εἶναι βέβαια συμβολικός: 12 φορές τό 12, τοῦ ὁποίου τό ἀκριβές γινό­μενο μόνο ὁ Θεός γνωρίζει. Στήν Ἀποκάλυψη, ἐπίσης, τίθεται τό ζήτημα ἑνός μεγάλου πλήθους, πού κανείς δέν μπορεῖ νά ὑπολογίσει. Εἶναι ἐκείνοι πού σώθηκαν χάρη στό θεῖο ἔλεος. Ἄς ἐλπίσουμε πῶς τουλά­χιστον θά τύχουμε τῆς μερίδος ἐκείνων, ἐάν ἐξαιτίας τῆς δειλίας μας δέν καταφέρουμε νά συνυπολογιστοῦμε μεταξύ τῶν Ἁγίων.

Αὐτοί οἱ Ἅγιοι, οἱ πρόγονοί μας, εἶναι ἐκείνοι πού μᾶς χάραξαν τόν δρόμο πού πρέπει νά ἀκολουθήσουμε, πού μᾶς καθοδηγοῦν, μᾶς δίνουν τό παράδειγμα πού πρέπει νά μιμηθοῦμε καί μᾶς περιβάλλουν μέ τήν προστασία τους καί τίς προσευχές τους.

Αὐτή τή στιγμή, κατά τήν διάρκεια αὐτῆς τῆς ἀκολουθίας, ἐδώ σ᾽ αὐτόν τόν Ναό, οἱ Ἅγιοι δέν εἶναι μόνο πνευματικά παρόντες ἀνάμεσά μας, ἀλλά ἐπίσης μέ ἕναν ὑλικό τρόπο στίς ἅγιες εἰκόνες καί στά ἅγια λείψανά τους. Αὐτό βέβαια, προϋποθέτει τήν πίστη, διότι ἕνας ἄθεος βλέπει σ᾽ αὐτά μόνο μία ζωγραφική, κάποια ὀστά καί τίποτα ἄλλο.

Δυστυχῶς, ἡ πίστη μας ταλαντεύεται ἀνάμεσα στά δύο ἄκρα καί μᾶς εἶναι δύσκολο νά διατηρήσουμε αὐτή τήν ἀδύναμη φλόγα. Εἶθε ὅλοι οἱ Ἅγιοι, τούς ὁποίους δοξολογοῦμε τούτη τήν ἡμέρα, νά μᾶς ἐλεήσουν καί νά μᾶς ἀξιώσουν μιά μέρα νά βρεθοῦμε κοντά τους σέ ὅλη τήν αἰωνιότητα.